آیا ملائکه با جن فرق دارند؟
با بررسي آيات و روايات متعدد، مي توان ويژگي هاي زير را براي فرشتگان برشمرد:
۱. موجودات شريف و ارزشمندي هستند كه واسطه بين خداوند متعال و عالم محسوس به شمار مي آيند و در همه حوادث بزرگ و كوچك جهان نقش دارند؛ بر هر امري با توجه به ابعاد و جنبه هاي مختلف آن يك يا چند فرشته گمارده شده است، نقش فرشتگان در حوادث و جريانها، اجراي فرمان الاهي و تثبيت آن در جايگاه ويژه اش است. قرآن كريم در اين باره ميفرمايد: «لا يسبقونه بالقول و هم بامره يعملون؛ آنها در هيچ سخني بر خداوند پيشي نمي گيرند و مطيع امر خداوندند.»(1).
۲. در فرشتگان سركشي و نافرماني وجود ندارد؛ چون اراده اي مستقل از اراده خداوند ندارند تا چيزي خلاف خواست او بخواهند. قرآن در اين مورد ميفرمايد: «لا يعصون الله ما امرهم و يفعلون ما يؤمرون؛ فرمان خداوند را مخالفت نمي كنند و امر او را اطاعت مي كنند.» (2).
۳. فرشتگان، با وجود فراواني و كثرت، از نظر مقام و درجه مختلف اند. برخي برتر از برخي ديگر اند و عده اي فرمانده و عدهاي فرمانبردار اند. آن كه فرمانده است به امر الاهي امر ميكند و فرمان ميدهد و آن كه فرمانبر است نيز به دستور الاهي مطيع و فرمانبردار است و همگي در اين ويژگي كه از خود اراده و اختياري ندارند، مشترك اند؛ چنان كه قرآن ميفرمايد: «و ما منّا اِلاّ و له مقام معلوم؛ هر كدام از ما فرشتگان داراي رتبه و جايگاه معين و مشخصي است.» (3).
۴. چون كار هاي فرشتگان به امر خداوند و اراده او است و خداوند در همه امورش غالب و چيره است - «و الله غالبٌ علي امره؛ خداوند بر كارش مسلط و چيره است(4). - و هيچ چيز در آسمانها و زمين او را عاجز و مغلوب نمي سازد، (5). فرشتگان نيز كه فرمانبرداران حق بوده، اراده و خواستي جز اراده و خواست او ندارند و همواره چيره و پيروز اند. (6).
اما اجنه:
در عالم هستي برخي از موجودات غير محسوس اند و به حواس طبيعي و عادي قابل درك نيستند. يكي از اين موجودات جن است. جن كه در اصل معنا مفهوم «پوشيدگي» دارد، از چشم انسان پوشيده است. قرآن وجود اين موجود را تصديق كرده و سورهاي به نام «جن» نيز در قرآن وجود دارد. در قرآن گاهي از اين موجود به «جان» نيز ياد ميشود (7). ماهيت و حقيقت اين موجودات چندان براي ما روشن نيست ولي از پاره اي آيات و روايات ميتوان برخي از مشخصات اين موجود دست يافت. از جمله:
۱. از آتش آفريده شده و خلق آن پيش از خلق انسان است (8).
۲. جن نيز مانند انسان مكلف و مسؤول است (9).
۳. دسته اي از آنها مؤمن و گروهي كافر، عده اي از آنها نيك كردار و برخي از آنها زشت كردارند (10).
۴. بعضي از آنها مرد و مذكر و پارهاي ديگر زن و مؤنث هستند و توليد نسل نيز ميكنند (جن، آيه 6).
۵. آنها زندگي مي كنند و مي ميرند (11). (12).
۶. داراي شعور و اراده اند و ميتوانند با سرعت حركت كنند. مانند قصه حضرت سليمان و تخت بلقيس - ملكه سبا - (13).
۷. مسخّر انسان ميگردند. البته در اين رابطه تنها در قرآن به قضيه حضرت سليمان اشاره شده است كه علاوه بر پرندگان، وحوش و انسانها، جنها نيز در اختيار و به فرمان حضرت سليمان بودند (14).
۸. در روايات آمده است كه جن مؤمن براي پيامبران و امامان، مسخر ميشوند و خدمت ميكنند و كساني كه به اذن الهي ولايتي دارند نيز ميتوانند جنيان كافر را تحت فرمان خويش درآورند، (15).
۹. از پاره اي آيات قرآني و روايات معلوم ميشود كه جنيان به پيامبر خدا (ص) ايمان آورده اند (16).
منابع:
1- انبيا(21)، آيه 27.
2- تحريم(66)، آيه 6.
3- صافات(37)، آيه 164.
4- يوسف(12)، آيه 21.
5- فاطر(35)، آيه 44.
6- الميزان، ج17، ص12، ذيل آيه اول سوره فاطر.
7- الرحمن، آيه 39 و حجر، آيه 27.
8- حجر، آيه 27 - الرحمن، آيه 15.
9- ذاريات، آيه 56.
10- جن، آيات 11 و 14 و 15 - احقاف، آيه31
11- احقاف، آيه 18.
12- الميزان، علامه سيد محمد حسين طباطبايي، مؤسسه مطبوعاتي اسماعيليان، چاپ پنجم1371، ج 20، ص 41.
13- نمل، آيه 39 -38.
14- نمل آيات 17 تا 39 - سبأ، آيه 14 - 12 - انبياء، آيه 82.
15- مصباح يزدي، محمد تقي، معارف قرآن، مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني، قم، چاپدوم 1378 - ص 312 - 313.
16- جن، آيه 1 - احقاف، آيه 32 - 29.
http://porsemanequran.com
